Een notabel domein
De geschiedenis van het Nederrijkswald
Uitgeverij Matrijs i.s.m. de Stichting Van Ploeg tot Heilig Landstichting, Utrecht 2003
ISBN 90 5345 229
272 pp., ca. 180 iilustraties
fotografie Inge Diepen
€ 29,95 Verkrijgbaar in de boekhandel en bij uitgeverij Matrijs www.matrijs.com
Het Nederrijkswald is een uitgestrekt bosgebied ten zuiden en zuidoosten van NIjmegen. De heren van de Gelderse Rekenkamer noemden dit woud, waarover zij in de periode van 1559 tot 1795 het beheer voerden, een notabel domein. In de Middeleeuwen vormde het één geheel met het Duitse Reichswald, onder de naam Ketelwoud.
In het Nederrijkswald werd niet alleen hout gewonnen, maar het was ook weideterrein voor het vee van aangrenzende boeren, en jachtterrein voor adellijke lieden. Na 1640 heeft de Rekenkamer grote delen in erfpacht uitgegeven aan (vooral Nijmeegse) welgestelde families die hier ontginningsboerderijen stichtten. Na de Franse tijd is het gebied net als andere domeinbezittingen, verkocht. In de twintigste eeuw is het grootste deel van het vroegere Nederrijkswald in bezit gekomen van natuurbeschermingsorganisaties, gemeenten en Staatsbosbeheer.
In dit boek wordt van het Nederrijkswald de geschiedenis beschreven van de Romeinse tijd tot nu, op basis van veel archief- en literatuuronderzoek. De economische, sociale en juridische aspecten van de bosbouw, de ontginningen en de landgoederen komen uitvoerig aan de orde.
Inhoud:
- Een heilig woud: prehistorie en Romeinse tijd
- Een zwaar belast pandgoed: het Ketelwoud in de Middeleeuwen
- De heren van de Rekening: bestuur en beheer door de Gelderse Rekenkamer, 1559-1795
- Spitten, zaaien en planten: bosbeheer en bosbouw in de zestiende en zeventiende eeuw
- Kappen, weiden en sprokkelen: tegengestelde belangen
- Burgers en boeren: ontginningen en buitenplaatsen in het Nederrijkswald
- Van bosbouwdomein naar natuurterrein: het Nederrijkswald in de negentiende en twintigste eeuw